हे स्वाभाविक नाही !

माझ्या फ्रान्स आणि फ्रेंच लोक यांच्याशी गेल्या १७ वर्षांच्या मैत्रीतून जर मला केवळ एक प्रतीकात्मक फ्रेंच वाक्य निवडायचे असेल, जे साधारणतः सगळे फ्रेंच लोक वारंवार वापरतात (काही अत्यंत विश्वसनीय सर्वेक्षण सांगतात की हा वापर ते दिवसातून किमान एकदा तरी करतात. ... :), ते असे: 'हे स्वाभाविक (normal) नाही!'… :)

जणू प्रत्येक गोष्टीवर, प्रत्येक विषयावर, फ्रेंच मेंदूला काय स्वाभाविक आहे आणि काय नाही याची पूर्वकल्पना असते! त्यांचा हा  निवाडा, अगदी नैसर्गिक आणि आपसूकपणे होतो. जितका तो तर्कसंगतीने होतो तितकाच सांस्कृतिक सहजतेने. उदाहरणार्थ त्यांचे हे मत एखाद्या वस्तूच्या गुणवत्तेबाबत, कुणा व्यक्तीच्या असभ्य वर्तनाबद्दल, एखाद्या सामाजिक अन्यायाच्या प्रकरणाबाबत, अप्रामाणिकपणाबद्दल इ. असे असू शकते. सर्वसाधारणपणे, ज्यावेळी मुद्दा एखाद्या व्यक्तीच्या किंवा समाजाच्या ठराविक मापदंडांना धक्का पोहोचवणारा असतो तेव्हा आपण म्हणू शकतो: "हे स्वाभाविक नाही"... :) माझ्या मते, जेव्हा कार्यक्षम आणि तर्कसंगत विचार पद्धतीचा मुद्दा असतो तेव्हा एखाद्या व्यक्ती किंवा समाजासाठी अशा प्रकारची उच्चस्तरीय अपेक्षा असणे उत्तमच. मात्र ज्यावेळी अनोळखी किंवा गोंधळात टाकणाऱ्या परिस्थितीशी जुळवून घ्यायचे असेल तेव्हा मात्र हा गुण अडथळा ठरू शकतो.

शिवाय, 'हे स्वाभाविक नाही' या विचारासोबत येणारी अवाजवी खात्री थोडी अडचणीचीच नव्हे का? असो.   माझ्यासारख्या भारतातून येणा-या व्यक्तीसाठी, जिथे काहीही 'स्वाभाविक' नव्हते किंवा अजूनही नाही, अश्या पद्धतीने विचार करण्याची मुभा असणे ही देखील एक प्रकारची चैनच! माझ्यापुरतातरी, या नव्या स्वाभाविकतेचा मी मनमुराद आनंद घेतोय!