Wednesday, March 23, 2022

हे स्वाभाविक नाही !



माझ्या फ्रान्स आणि फ्रेंच लोक यांच्याशी गेल्या १७ वर्षांच्या मैत्रीतून जर मला केवळ एक प्रतीकात्मक फ्रेंच वाक्य निवडायचे असेल, जे साधारणतः सगळे फ्रेंच लोक वारंवार वापरतात (काही अत्यंत विश्वसनीय सर्वेक्षण सांगतात की हा वापर ते दिवसातून किमान एकदा तरी करतात. ... :), ते असे: 'हे स्वाभाविक (normal) नाही!'… :)

जणू प्रत्येक गोष्टीवर, प्रत्येक विषयावर, फ्रेंच मेंदूला काय स्वाभाविक आहे आणि काय नाही याची पूर्वकल्पना असते! त्यांचा हा  निवाडा, अगदी नैसर्गिक आणि आपसूकपणे होतो. जितका तो तर्कसंगतीने होतो तितकाच सांस्कृतिक सहजतेने. उदाहरणार्थ त्यांचे हे मत एखाद्या वस्तूच्या गुणवत्तेबाबत, कुणा व्यक्तीच्या असभ्य वर्तनाबद्दल, एखाद्या सामाजिक अन्यायाच्या प्रकरणाबाबत, अप्रामाणिकपणाबद्दल इ. असे असू शकते. सर्वसाधारणपणे, ज्यावेळी मुद्दा एखाद्या व्यक्तीच्या किंवा समाजाच्या ठराविक मापदंडांना धक्का पोहोचवणारा असतो तेव्हा आपण म्हणू शकतो: "हे स्वाभाविक नाही"... :) माझ्या मते, जेव्हा कार्यक्षम आणि तर्कसंगत विचार पद्धतीचा मुद्दा असतो तेव्हा एखाद्या व्यक्ती किंवा समाजासाठी अशा प्रकारची उच्चस्तरीय अपेक्षा असणे उत्तमच. मात्र ज्यावेळी अनोळखी किंवा गोंधळात टाकणाऱ्या परिस्थितीशी जुळवून घ्यायचे असेल तेव्हा मात्र हा गुण अडथळा ठरू शकतो.

शिवाय, 'हे स्वाभाविक नाही' या विचारासोबत येणारी अवाजवी खात्री थोडी अडचणीचीच नव्हे का? असो.   माझ्यासारख्या भारतातून येणा-या व्यक्तीसाठी, जिथे काहीही 'स्वाभाविक' नव्हते किंवा अजूनही नाही, अश्या पद्धतीने विचार करण्याची मुभा असणे ही देखील एक प्रकारची चैनच! माझ्यापुरतातरी, या नव्या स्वाभाविकतेचा मी मनमुराद आनंद घेतोय!


यह स्वाभाविक नहीं हैं !



पिछले १७ वर्षों में फ्रांस और फ्रांसीसी लोगों के साथ मेरी दोस्ती में अगर मुझे केवल एक प्रतीकात्मक फ्रांसीसी वाक्य चुनना हो, जो आम तौर पर सभी फ्रांसीसी लोगों द्वारा अक्सर उपयोग किया जाता है (कुछ बहुत विश्वसनीय सर्वेक्षण कहते हैं कि वे दिन में कम से कम एक बार इसका उपयोग करते हैं ... :)) तो वह होगा: 'यह स्वाभाविक नहीं!'… :)

जैसे कि फ्रांसीसी मस्तिष्क की कोई पूर्वकल्पित धारणा है कि क्या स्वाभाविक है और क्या नहीं! उनकी ये सोच काफी सहजता से उभरती है। यह सोच जितनी तर्कसंगत है उतनीही सांस्कृतिक रूप से सहज भी। उदाहरण के लिए, उनकी राय किसी वस्तु की गुणवत्ता के बारे में, किसी व्यक्ति के अशिष्ट व्यवहार के बारे में, सामाजिक अन्याय के बारे में, किसी की बेईमानी के बारे में, इत्यादि हो सकती है। सामान्य तौर पर, कोई भी चीज़ जो किसी व्यक्ति या सार्वजनिक मापदंडों के लिए बाधा उत्पन्न कर सकती है, उसे 'यह स्वाभाविक नहीं' कहा जा सकता है ... :) मेरी राय में, जब कार्यक्षमता और तर्कसंगत सोच की बात आती है, तो किसी व्यक्ति या समाज के लिए इस तरह की उच्च अपेक्षा रखना बेहतर है।  हालाँकि, किसी अपरिचित या अस्त्य - व्यस्त करने वाली परिस्थितियोंमें यही गुण एक बाधा बन सकती है। इसके अलावा, 'यह स्वाभाविक नहीं ' इस विचार के साथ आने वाला अतिविश्वास थोड़ा समस्यात्मक है। जहा तक मेरा सवाल है, मेरे जैसे भारत से आने वाले व्यक्ति के लिए, जहां कुछ भी 'स्वाभाविक' नहीं था या अभी भी नहीं है, इस तरह से सोचने की आज़ादी भी एक तरह की ऐयाशी ही है! फ़िलहाल मैं इस "नई स्वाभाविकता" का आनंद ले रहा हूं!


C'est pas normal!




De 17 années d'amitié avec la France et les français, si il y a une phrase que je dois choisir, celle que pratiquement tous les français prononcent (certaines statistiques très crédibles disent que c'est au moins une fois par jour... :)), c'est la suivante : 'mais, c'est pas normal!'.. :)

C'est comme si sur chaque chose, sur chaque sujet, le cerveau français a une notion préconçue de ce qui est normal et ce qui ne l'est pas ! Et ce jugement vient comme un réflexe naturel. Autant culturellement qu’intellectuellement. Par exemple, cela peut être un jugement sur la qualité d'un produit, une incivilité, un cas d'injustice sociale, un manque d'intégrité, etc. En général, tout ce qui peut nuire à l'écosystème d'un individu ou de la société, là, on peut dire que "c'est pas normal"... :) A mon avis, quand il s'agit d'efficacité et de pensées bien structurées, c'est excellent d'avoir de hautes attentes, autant individuellement pour un citoyen que collectivement pour une société. Par contre, quand il s'agit de s'adapter à une situation inconnue ou chaotique, cette même qualité peut s'avérer être un handicap. De plus, la sorte de certitude péremptoire qui accompagne le 'c'est pas normal', est un peu problématique. Dans tous les cas, pour quelqu'un qui vient de l'Inde, où rien n'a jamais vraiment 'été' ou 'est' normal, simplement avoir la possibilité de penser de cette manière est un luxe ! Pour ma part, je me regale avec ce nouveau 'normal'... :)

That's not normal!



In my last 15 years of friendship with France and the French, if there's one sentence that I can pick, which almost all French keep pronouncing (some very credible statistics put it at, at least once in a day... :)), it has to be 'mais, c'est pas normal !'... :)

It is as if on every matter, on every subject, the French mind has a preconceived notion of what is normal and what is not! And this judgement comes as a natural reflex. As much culturally as cognitively. For example, be it a case of comment on the quality of a product, an incivility, a case of social injustice, lack of integrity, etc.... In general, anything that could cause a nuisance to the individual or public eco system, could be termed as, 'c'est pas normal' ! In terms of structured thinking and efficiency, this is excellent to have a high expectation, both individually for a citizen and collectively for a society. However, when it comes to adaptability to unknown or chaotic situations, this same quality could pose as a handicap. Also, the kind of self-certitude it brings along is a bit problematic. In any case, for someone who comes from India, where nothing ever 'was' and 'is' normal, even to be able to think in this manner is a luxury... :) On my part, I am thoroughly enjoying this 'new normal'!

Karachi : Désordre ordonné et lutte pour la ville

Ici un entretien captivant avec le professeur Laurent GAYER de SciencePo Paris à propos de son ouvrage phare, «  Karachi : Désordre ordonné...